Arbeidstekort en energietransitie voeden het debat op de Rijksacademie bij het Congres Miljoenennota 2023

Publicatiedatum 04-10-2022, 19:14

Ruim 160 aanwezigen in de zaal en nog eens 80 deelnemers online hebben een week na Prinsjesdag het jaarlijkse congres Miljoenennota 2023 bijgewoond met als thema ‘Woelige tijden, ambitieuze plannen en grote uitdagingen’. “Ik vind het heel gaaf dat het congres dit jaar weer fysiek kan plaatsvinden bij de Rijksacademie. In deze hybride opzet spreken we een breed publiek aan”, vertelt projectmanager Linda Konijn. “We hebben voor deze middag vooraanstaande economen uitgenodigd om het debat te voeden met hun kritische blik. Want dat is wat wij met de Rijksacademie graag willen: het debat faciliteren en werken aan de uitdagingen van vandaag en de toekomst.”

De inleiders, Richard van Zwol, Tjerk Kroes, Wimar Bolhuis en Sandra Phlippen deelden hun opinie over de Miljoenennota tijdens korte presentaties. Daarna gingen de sprekers met elkaar in debat en beantwoordden zij vragen uit de zaal. Het publiek was vooral getriggerd door de terugkerende thema’s arbeidstekort, energietransitie en koopkracht, zo bleek uit de vragen tijdens de debatronde. Jacco van Maldegem (ministerie van Financiën) trad op als dagvoorzitter.

Allard Postma, Ministerie van Financiën, trapte af met een korte toelichting op de Miljoenennota. Hij wees erop dat het dit jaar een bijzondere Miljoenennota betreft zowel qua inhoud als proces. Postma benoemde in dat kader verschillende variabelen die een rol hebben gespeeld tijdens het proces van totstandkoming van de nota zoals een ambitieus coalitie-akkoord, historisch hoge inflatie en een economie die blijft groeien. Ook hebben volgens Postma op de achtergrond verschillende dilemma’s een rol speelt zoals over de koopkracht; wat kunnen we compenseren en wat is de verantwoordelijkheid van de Rijksoverheid hierin?  

Richard van Zwol, Raad van State, besprak de adviezen die de Raad van State heeft gegeven naar aanleiding van de nota. Prioritering is meer dan ooit nodig, volgens Van Zwol. De krappe arbeidsmarkt zet de uitvoering van de maatschappelijke opgaven onder druk. De Raad van State doet de suggestie om meer aandacht te schenken aan ook de structurele analyse (niet alleen korte termijn).
 
Tjerk Kroes, de Nederlandse bank, besprak de inflatoire tendens en factoren die van invloed zijn op de sterk oplopende inflatie zoals een verstoring van de aanbodketen en de beperkte gasvoorraden. Dergelijke factoren zorgen dat de inflatie persistent zal zijn, waarbij het ruime budgettaire beleid de opgave voor het monetaire beleid vergroot.

Wimar Bolhuis, TNO, ziet in de Miljoenennota te weinig terug van de structurele uitdagingen zoals de energietransitie & circulaire economie, strategische autonomie en vergrijzing en de arbeidsmarkt. Bolhuis benadrukte dat er voor dergelijke uitdagingen technologisch juist veel innovatieve mogelijkheden zijn. Crisis leidt op die manier tot gedragsverandering; mensen gaan op zoek naar alternatieven. Wimar was daarmee de meest optimistische van de sprekers.

Sandra Phlippen, ABN AMRO signaleert de problematiek op de arbeidsmarkt. Hierbij merkte ze op dat het vooral zou moeten gaan om omscholing naar specifieke technische beroepen die nodig zijn bij het realiseren van de energietransitie. Ook meende Phlippen dat er sprake is van een fiscale overreactie onder meer doelend op het plan de prijsstijgingen te compenseren. 

Linda kijkt tevreden terug op een geslaagd congres. Linda: “Wil je verder praten en leren over thema’s als overheidsfinanciën, arbeidsmarkt en digitalisering neem dan eens een kijkje in het opleidingsaanbod en schrijf je in voor een van onze opleidingen.”