Docent Jasper Kars over de opleiding Data-analyses voor Gevorderden

Publicatiedatum 16-04-2024, 13:56

In een tijd waarin gegevens de ruggengraat vormen van moderne organisaties, groeit de behoefte aan gespecialiseerde professionals die deze gegevens kunnen analyseren en interpreteren. Jasper Kars, een senior beleidsmedewerker op het gebied van data en AI, is zo'n professional. Als docent aan de Rijksacademie deelt hij vanuit zijn expertise kennis met professionals die hun vaardigheden op het gebied van data-analyse willen verdiepen. Wij bevroegen hem over de opleiding Data-analyses voor Gevorderden en wat deze uniek maakt voor professionals in het veld.

Kun je ons wat meer vertellen over de achtergrond en doelstellingen van de opleiding Data-analyses voor gevorderden aan de Rijksacademie?

"De opleiding Data-analyses voor gevorderden aan de Rijksacademie is ontstaan vanuit de groeiende behoefte binnen de overheid aan praktische tools en methoden voor data-analyse. We richten ons op het bieden van zowel technische vaardigheden, als inzicht in governance en ethiek. Het doel is om deelnemers uit te rusten met de kennis en vaardigheden om binnen hun organisaties verantwoorde data-analyse uit te voeren en de juiste afspraken en processen in te richten.

Het gaat erom dat data-analyse niet alleen technisch correct is, maar ook voldoet aan wet- en regelgeving, ethische normen en rechtvaardigheidsprincipes. We streven naar een evenwichtige benadering waarbij zowel de technologische aspecten als de organisatorische inbedding van data-analyse worden belicht."

Wat maakt deze opleiding uniek en relevant voor professionals die al ervaring hebben met data-analyse?

"Wat deze opleiding uniek maakt, is dat we een stap verder gaan dan de traditionele benadering van data-analyse. We duiken dieper in zowel de complexiteit van de analyses als de aard van de datasets en de problemen die we willen onderzoeken.

Daarnaast plaatsen we een sterke nadruk op organisatorische aspecten, zoals het in kaart brengen van de data-volwassenheid van een organisatie en het voeren van het juiste ethische gesprek. Dit maakt onze opleiding meer gevorderd dan een introductie-opleiding, waarbij we ook dieper ingaan op fundamentele vraagstukken die essentieel zijn voor professionals met ervaring in data-analyse."

Kun je een overzicht geven van de belangrijkste onderwerpen en vaardigheden die tijdens de opleiding worden behandeld en ontwikkeld?

"Belangrijke vaardigheden die tijdens de opleiding worden ontwikkeld, zijn onder andere het verrijken en schoonmaken van data. Dit betekent dat deelnemers leren hoe ze ruwe datasets kunnen voorbereiden zodat ze bruikbaar zijn voor analyse.

Vervolgens gaan we aan de slag met deze schoongemaakte data om inzichtelijke rapportages te creëren, die ook begrijpelijk zijn voor mensen die minder bekend zijn met data-analyse. Aan de andere kant leren deelnemers ook hoe ze het goede gesprekkunnen voeren binnen hun organisatie over verantwoord datagebruik. We behandelen daarbij ook welke rollen binnen een organisatie moeten worden ingevuld en welke best practices er zijn op dit gebied."

Op welke manier wordt er rekening gehouden met privacygevoelige aspecten bij het werken met datasets tijdens de opleiding?

"Aan het privacyperspectief wordt tijdens de opleiding aandacht besteed, bijvoorbeeld door stil te staan bij relevante wet- en regelgeving en kaders die je kunnen helpen om de juiste afwegingen te maken. Daarnaast wordt er bij het onderwerp data-ethiek specifiek gekeken naar privacyvraagstukken, waarbij niet alleen wordt gekeken naar wat de wet voorschrijft, maar ook naar wat ethisch wenselijk en verantwoord is."

Hoe wordt er binnen de opleiding aandacht besteed aan ethische vraagstukken met betrekking tot data-analyse?

"Binnen de opleiding besteden we veel aandacht aan ethische vraagstukken met betrekking tot data-analyse. We introduceren drie belangrijke ethische stromingen uit de filosofie, om zo verschillende brillen te beiden om te bepalen wat ‘het juiste’ is om te doen. Vervolgens passen we deze ethische perspectieven concreet toe op vraagstukken binnen data-analyse. Daarnaast kijken we naar recent ontwikkelde tools die kunnen helpen bij het maken van de juiste afwegingen rondom datagebruik binnen verschillende organisaties. Zo heb je na afloop van de opleiding hopelijk meer handvatten om binnen je organisatie – met verschillende soorten professionals – het juiste gesprek te voeren over verantwoord datagebruik. 

Welke uitdagingen kunnen deelnemers verwachten tijdens de opleiding en hoe worden zij hierin ondersteund?

"Deelnemers kunnen verschillende uitdagingen tegenkomen tijdens de opleiding. Eén daarvan kan zijn dat het niveau van de analyses vrij hoog ligt, maar we werken in kleine groepen en onze docenten zijn experts uit de praktijk die goed in staat zijn om te ondersteunen. Daarnaast bieden we ook ondersteuning aan de hand van e-learning, waarin vooraf informatie wordt gegeven om de deelnemers voor te bereiden en waar nodig bij te sturen.

Een andere uitdaging is hoe je de geleerde vaardigheden concreet kunt toepassen in je eigen werk. Hier besteden we specifieke aandacht aan door tools te bespreken die direct in de praktijk kunnen worden gebruikt, maar ook concrete modellen en raamwerken te behandelen die veelvoorkomend zijn in organisaties. Dit helpt deelnemers om met een gestructureerde blik te kijken naar hoe ze verantwoordelijkheden en processen hebben ingericht, bijvoorbeeld op het gebied van data governance binnen hun eigen organisatie."

Op welke wijze wordt praktijkervaring geïntegreerd in het lesprogramma?

"Praktijkervaring wordt op verschillende manieren geïntegreerd in ons lesprogramma. Allereerst gebruiken we casuïstiek die nauw verband houdt met de praktijk van de overheid, vooral bij de onderwerpen data-ethiek en data governance. Hierbij leggen we nadrukkelijk de link met de praktijk, omdat we begrijpen dat het niet alleen een theoretische module moet zijn.

Hoewel we theoretische concepten behandelen, verbinden we deze altijd met praktijkvoorbeelden van binnen de overheid. Daarnaast stimuleren we deelnemers actief om dilemma's uit hun eigen praktijk op tafel te leggen en te bespreken. Denk bijvoorbeeld aan: is het gebruik van een bepaalde variabele in een data analyse wel ethisch verantwoord? Of wie is de echte ‘eigenaar’ van bepaalde data?  Dit gebeurt in een vertrouwde setting, waarin de waardevolle perspectieven van de deelnemers worden gewaardeerd en besproken. We moedigen openheid aan en wisselen met elkaar van gedachten.

Wat betreft de meer technische modules, richten we ons specifiek op het gebruik van datasets die relevant kunnen zijn voor een overheidscontext. Dit maakt de opleiding ook praktijkgericht, omdat deelnemers direct aan de slag gaan met data-analyse en op basis daarvan problemen oplossen of analyses uitvoeren om meer inzicht te krijgen."

Hoe wordt de voortgang van deelnemers geëvalueerd gedurende de opleiding?

"Na elke module is er ruimte voor evaluatie, waarbij we kijken naar de progressie en prestaties van de deelnemers. Dit gebeurt aan de hand van verschillende evaluatiemethoden, waaronder evaluatieformulieren die na afloop van de module worden ingevuld. Hoewel dit misschien niet bijzonder spannend klinkt, is het wel een essentieel onderdeel van het monitoren van de voortgang en het waarborgen van de kwaliteit van de opleiding."

Tot slot, hoe zie je de toekomst van data-analyse en de rol van deze opleiding hierin?

"De rol van data-analyse is van cruciaal belang in een tijd van vergaande digitalisering en de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI). Data vormt een belangrijke bouwsteen in de digitale samenleving, en dat vraagt om zowel op technologisch als organisatorisch, ethisch en juridisch gebied. Voor overheidsorganisaties, die in toenemende mate afhankelijk zijn van data, rust er een grote verantwoordelijkheid om hier op een zorgvuldige en verantwoorde manier mee om te gaan.

Deze opleiding, hoewel kort van duur, biedt professionals die al werkzaam zijn bij overheidsorganisaties de benodigde tools om op een goed onderbouwde manier het gesprek aan te gaan over data-analyse, vanuit zowel technologisch als ethisch perspectief. Het stelt deelnemers in staat om concrete vaardigheden te ontwikkelen en de volledige potentie van data binnen hun organisatie te benutten, met een scherp bewustzijn van de omringende vraagstukken.

Gezien het groeiende belang van data en de toenemende beschikbaarheid ervan, is het essentieel dat ambtenaren zich steeds bewuster worden van de rol van data binnen hun organisatie, maar ook voor de gehele samenleving Aan de andere kant is het ook van belang dat we duidelijk aandacht besteden aan de integratie van deze technologie binnen organisaties data en technologie zijn waardenvrij zijn en dat vraagt steeds meer om een interdisciplinaire blik . Dit aspect nemen we dan ook expliciet mee in onze opleiding."

Meer weten over de driedaagse opleiding Data-analyse voor Gevorderden of wil je je aanmelden? Klik dan hier.